Loyniligir pengar: Borgarstjórahjún tjent milliónir “við síðuna av”

Tað stutta av tí langa
Hóast borgarstjórar ikki hava lov at hava onnur borgarlig størv, hevur Jógvan Kruse, borgarstjóri í Sunda kommunu, tjent nógvar pengar við at skriva rokningar til felagið Terminal.fo, sum hann sjálvur var annar partaeigarin í. Harumframt er ein milliónaupphædd flutt úr felagnum til konu Jógvan Kruse sum løn, hóast stjórin í felagnum einki kennir til, at borgarstjórafrúan arbeiðir fyri felagið. “Eg kenni meg snýttan. Sjálvandi geri eg tað (…) Nú tosa vit um eina milliónaupphædd, sum er farin úr felagnum, sum eg átti í, til hansara konu og teirra felag”, sigur Mourits Clementsen, sum var stjóri og partaeigari í felagnum. Jógvan Kruse sigur hinvegin, at kona hansara veruliga arbeiddi fyri Terminal.fo, tí stjórin ikki passaði sítt arbeiði. 

 

Samstarvsfelagi kvett sambandið
“Jú, eg kann vátta, at Jógvan Kruse og eg eru farnir hvør til sítt, soleiðis at vit ikki eiga saman í nøkrum felagi longur”..

Tað sigur Mourits Clementsen, sum hevur samstarvað við Jógvan Kruse, borgarstjóra í Sunda kommunu, í felagnum Terminal.fo, sum eisini eigur Havnar Bio.

Tað var í januar 2018, at Jógvan Kruse og Mourits Clementsen stovnaðu Sp/f Terminal.fo. Áðrenn tað høvdu teir samstarvað í einum felagi hjá Jógvani Kruse og konu hansara (meir um tað felagið seinni), sum fekst við líknandi virksemi, men nú byrjaðu teir sum næstan-javnir partaeigarar í einum nýggjum felagi: Jógvan Kruse átti 60 prosent av Terminal.fo, meðan Mourits Clementsen átti 40 prosent.

Sum navnið sigur, so var Terminal.fo eitt felag, sum skuldi arbeiða við gjaldsterminalum og gjaldskortsavtalum. Tað vil siga, at felagið hjálpir handlum, ið ynskja at móttaka gjaldskort, antin umvegis gjaldsterminal ella net-handil. Jógvan Kruse var stjóri, meðan Mourits Clementsen var sølumaður.

Í januar 2021 hendu tó broytingar í felagnum. Jógvan Kruse fór frá sum stjóri og bleiv nevndarformaður. Jógvan Kruse var nevniliga júst tá blivin borgarstjóri í Sunda kommunu, og í kommunustýrislógini (§6, stk. 2) stendur, at um ein borgarstjóri arbeiðir fullan brøk, “skal borgarstjórin, tá ið hann er valdur, leggja borgarliga starvið frá sær”. 

Jógvan Kruse bleiv tí borgarstjóri, meðan Mourits Clementsen tók yvir sum stjóri í Sp/f Terminal.fo. Hetta sama árið keypti Sp/f Terminal.fo Havnar Bio. Mourits Clementsen bleiv eisini stjóri í biografinum. 

Hóast Jógvan Kruse sambært kommunustýrislógini ikki skuldi hava eitt borgarligt starv afturat borgarstjórastarvinum, var sambært Mouritsi Clementsen semja millum partaeigararnar um, at Jógvan Kruse framhaldandi skuldi hava evstu ábyrgd av bókhaldspartinum hjá Sp/f Terminal.fo, meðan Mourits Clementsen var stjóri fyri alt annað. 

“Jógvan Kruse er bankalærdur og hevði sitið sum fíggjarleiðari hjá Sunda kommunu, so hann dugir við tí roknskaparliga. Tá hann bleiv borgarstjóri, gjørdu vit nakrar innanhýsis broytingar, soleiðis at eitt starvsfólk tók sær av dagligum rokningum og skrivstovuarbeiði annars, meðan Jógvan tók sær av lønarflytingum og avstemmaði roknskapin”, greiðir Mourits Clementsen frá.

 

 

 

Ov lítið eftir á botnlinjuni
Tað gekk eisini framá hjá Sp/f Terminal.fo. Frá at hava 1,9 milliónir krónur í bruttovinningi í 2020, hevði felagið 3,4 milliónir krónur í bruttovinningi í 2022 og 3 milliónir krónur í 2023. Men meðan inntøkurnar øktust, øktust útreiðslurnar eisini. Hóast inntøkurnar vóru hálva aðru millión hægri í 2022 enn í 2020, var ársúrslitið “bara” góðar 300.000 krónur betri. 

Og tá var tað sambært Mouritsi Clementsen, at hann fyrstu ferð hoyrdi frá einum vinfólki, sum arbeiddi við roknskapi, at vinfólki undraðist yvir, hví Sp/f Terminal.fo ikki tjenti meir?

“Tað byrjaði við, at eitt vinfólk, sum dugir væl við roknskapi, segði við meg, tá ið okkara roknskapur fyri 2022 var gjørdur: “Mourits, tit tjena ov lítið av pengum”. Eg skilti ikki rættiliga, hvat viðkomandi meinti við, men eg tók tað ikki í nóg stórum álvara,”.

Sambært Mouritsi Clementsen gjørdi hann einki við ivamálini í 2023, men tá tað sama endurtók seg í sambandi við ársúrslitið fyri 2023, bleiv hann meir ivasamur.

“Tá viðkomandi aftur segði tað sama: “Mourits, tit tjena ov lítið” - tá setti eg mær fyri, at eg mátti seta meg inn í, hvat vit brúktu pengar uppá”, sigur hann. 

Í august setti Mourits Clementsen seg so saman við vinfólkinum at gjøgnumganga tølini saman. Sambært Mouritsi Clementsen spurdi hann Jógvan Kruse um atgongd til ymisk tøl í Vinnuglugganum hjá felagnum — tað, sum svarar til Borgaragluggan fyri einstaklingar — men hann fekk einans ymiskar myndir av telduskíggjanum sendar aftur (screenshots) frá Jógvani Kruse. Tað var ikki nóg greitt, og tí fekk hann tryggjað sær atgongd til Vinnugluggan hjá Terminal.fo frá TAKS. Og tá hildu vinfólki og hann seg knappliga síggja frágreiðingina til, at ikki meir pengar lógu eftir í Terminal.fo.

“Tað hava verið fastar lønarflytingar til konu Jógvan Kruse, sum eru fluttar frá Terminal.fo til konuna hvønn mánað í skjótt fýra ár. Upphæddirnar svara sera væl til upphæddina, sum Jógvan Kruse fekk sum fasta løn, áðrenn hann bleiv borgarstjóri. Tað vil siga, at nú fer lønin ikki til Jógvan Kruse, men til konu hansara”, sigur Mourits Clementsen, sum sigur seg vera púra tiknan á bóli av, at so stórar upphæddir blivu fluttar til konu Jógvan Kruse.

“Tá Jógvan Kruse bleiv borgarstjóri, høvdu vit eina semju um, at hann framhaldandi skuldi taka sær av bókhaldsviðurskiftum hjá felagnum. Sjálvandi skuldi hann ikki gera tað ókeypis, og hevði eg fult forstáilsi fyri, at hann eitt nú brúkti Audi-bilin hjá biografinum mestsum sum sín bil. Okkurt tann vegin. Men hansara uppgáva var ein lutfalsliga lítil uppgáva í mun til, at eg havi arbeitt fulla tíð”, sigur Mourits Clementsen.

 

Sløk hálvonnur millión til borgarstjórafrúuna
Stóri trupulleikin í sambandi við, at fastar lønir eru fluttar til Eyðgerð Mørkøre Kruse, konu Jógvan Kruse, er sambært Mouritsi Clementsen einfaldur: 

“Kona hansara arbeiðir ikki hjá Terminal.fo”, sigur Mourits Clementsen — og hann burdi vitað, tí hann hevur jú verið stjóri í Terminal.fo seinastu fýra árini.

Frihedsbrevet hevur eisini tosað við aðrar keldur, sum eru tætt at Terminal.fo, sum heldur ikki kenna nakað til, at kona Jógvan Kruse arbeiðir har. Sambært starvsfólkayvirlitinum á heimasíðuni hjá Terminal.fo stendur Eyðgerð Mørkøre Kruse heldur ikki sum eitt starvsfólk hjá felagnum. 

Tað ger hon hinvegin á heimasíðuni hjá Skúlanum við Streymin, har hon stendur til at arbeiða sum skrivari. Tað er eisini tað, sum Eyðgerð Mørkøre Kruse skrivar um seg sjálva á Facebook, har tað stendur, at hon er skrivari á Skúlanum við Streymin.

Men hóast tað hevur Terminal.fo rindað slaka hálvaaðru millión krónur í løn til Eyðgerð Mørkøre Kruse tey seinastu fýra árini. Frá góðum 300.000 krónum til góðar 400.000 krónur um árið. Umleið sama upphædd, sum Jógvan Kruse plagdi at tjena, tá hann var stjóri í Terminal.fo, áðrenn hann bleiv borgarstjóri.

Mourits Clementsen greiðir frá, at Eyðgerð Mørkøre Kruse hevur gjørt onkra einstaka uppgávu fyri Terminal.fo og Havnar Bio, men als ikki nakað, sum samsvarar við lønina, sum hon hevur fingið.

“Kona hansara dugir væl við føroyskum. Tí hevur hon nakrar fáar ferðir rættlisið okkurt til heimasíðuna og sosialar miðlar. Tað er tað heila. Vit tosa ikki um nakað, sum hevur tikið fleiri tímar, hvørki um vikuna ella mánaðin. Nógv minni”, sigur Mourits Clementsen.

 

TAKS: Ikki loyvt at flyta løn millum makar
Frihedsbrevet hevur spurt TAKS, um tað er loyvt at flyta lønarinntøkur frá einum maka til ein annan.

“Nei, tað er ikki í lagi”, er greiða svarið frá Poulu á Líðarenda, deildarleiðari hjá TAKS, sum greiðir frá:

“Hetta skal skiljast soleiðis, at sambært § 25 so verður tann skattskyldugi settur í skatt av tí, sum hann hevur lagt inn í peningi ella peningsvirði – og tað merkir so hinvegin, at tað er ikki av tí, sum onkur annar hevur arbeitt. Hetta er eisini í tráð við § 60, sum ásetir, hvat ein a‑inntøka er. Tað er, tá ið tú orsakað av persónligum arbeiði fyri onnur, hevur vunnið rætt til løn”, sigur hon. 

Tað er væl eisini rætt skilt, at tað eisini kann hava ávirkan á, hvussu nógv verður rindað í krónum og oyrum? Tað eru væl støður, har ein maki hevur ávísar inntøkur, meðan ein annar maki hevur aðrar, so um lønir verða fluttar ímillum makar, so kann tað eisini ávirka, hvussu nógv ein skal rinda í skatti?

“Ja, sjálvandi hevur tað týdning, hvussu tíni inntøkuviðurskifti eru annars – hægri inntøka, hægri skattur. Um eg eri stjóri í einum felagi og fái 500.000 krónur í løn, og so fær konan aðrar 500.000 krónur, so er skatturin lægri, enn um stjórin fekk eina millión krónur í løn”, sigur Poula á Líðarenda.

 

 

Regluligar rokningar frá Kruse-felagi aftrat
Lønirnar, sum blivu fluttar til borgarstjórafrúuna, vóru ikki tær einastu útreiðslurnar, sum tóku Mourits Clementsen á bóli, tá hann fór ígjøgnum bókhaldið hjá Terminal.fo hesi seinastu fýra árini. Tí at kalla hvønn mánað hevði Terminal.fo eisini rindað rokningar frá felagnum Sp/f 18.12.1994. 

Hetta er eitt felag, sum Eyðgerð Mørkøre Kruse og Jógvan Kruse eiga saman, sum bæði eru stjórar í. Og tað er væl at merkja eisini hesi seinastu fýra árini, tá Jógvan Kruse hevur sitið sum borgarstjóri, tá hevur hann eisini verið skrásettur sum stjóri í Sp/f 18.12.1994, hóast lógin sigur, at borgarstjórar ikki kunnu hava onnur borgarlig størv. 

Rokningarnar, sum Terminal.fo hevði rindað Sp/f 18.12.1994, skuldu vera fyri eitt nú “ráðgeving” og “bókhald”, og hava ligið frá 8.000 til 50.000 krónur. Tær allarflestu rokningar hava tó verið á 20.000 krónur, sum eru blivnar fluttar úr Terminal.fo til felagið hjá borgarstjórahjúninum. 

 

Kennir seg snýttan
Síðan Mourits Clementsen fann út av flytingunum úr Terminal.fo, eru hann og Jógvan Kruse farnir hvør til sítt. Mourits Clementsen átti bara 40 prosent, og tí sigur hann, at hann hevði ongan annan møguleika enn at selja sín part av felagnum. Men av tí at so nógvir pengar eru fluttir úr Terminal.fo til Kruse-hjúnini, var virðið á felagnum ikki so stórt, sum tað kundi verið, og tí fekk Mourits Clementsen ikki so nógv, sum hann kundi, fyri at selja sín part. 

“Eg kenni meg snýttan. Sjálvandi geri eg tað”, sigur Mourits Clementsen. 

“Nú tosa vit um eina milliónaupphædd, sum er farin úr felagnum, sum eg átti í, til hansara konu og teirra felag”, sigur hann. 

 

 

Jógvan Kruse: Konan HEVUR arbeitt fyri Terminal.fo, tí stjórin gjørdi ikki sítt arbeiði
Frihedsbrevet hevur tosað við Jógvan Kruse.

Tú hevur sitið sum stjóri í Sp/f 18.12.1994, sum hevur sent rokningar fyri tíggjutúsundtals krónur um mánaðin til Terminal.fo seinastu árini fyri eitt nú bókhald og ráðgeving. Sp/f 18.12.1994 er sostatt eitt felag við virksemi í. Er tað ikki í stríð við kommunustýrislógina, at tú hevur havt eitt annað borgarligt starv um somu tíð, sum tú hevur sitið sum borgarstjóri? 

“Eg segði mítt starv frá mær sum stjóri í Terminal.fo, tá eg bleiv borgarstjóri. Tað eru fleiri borgarstjórar enn eg, sum eiga í ymsum feløgum. Sum eigari fylgi eg sjálvsagt við, hvussu tað gongur í felagnum, men eg havi ikki verið í starvi hjá Terminal.fo, síðani eg bleiv borgarstjóri. Í Sp/f 18.12.1994 eru ongar lønarflytingar. Tað er eitt ognarfelag, sum ikki hevur annað virksemi enn at eiga ognir”, sigur Jógvan Kruse. 

Er tað ikki í stríð við skattareglurnar, at løn verður flutt til konu tína, tá hon ikki arbeiðir hjá Terminal.fo?

“Eg vil ikki viðmerkja lønarviðurskiftir í Terminal.fo. Tað sigur seg tó sjálvt, at tey, sum hava arbeitt fyri Terminal.fo, fáa løn. Eisini kona mín”. 

Men hevur tú ikki tikið tær av lønarflytingum og øðrum roknskaparligum viðurskiftum í Terminal.fo?

“Ein bókhaldari bleiv settur í Terminal.fo, tá eg bleiv borgarstjóri”.

Kona tín møtir ikki til arbeiðis hjá Terminal.fo. Hvat fyri starv hevur hon tá havt í Terminal.fo?

“Hon hevur loyst ymsar uppgávur. Tað er alla tíðina nógv at taka sær av í einum felagi sum Terminal.fo. Serliga tá stjórin ikki er til arbeiðis”, sigur borgarstjórin. 

Tá ein tjenar 300–400.000 krónur um árið, loysir ein ikki bara einstakar uppgávur, men ljóðar tað sum eitt fulltíðarstarv. Hví hava tit ongastaðni upplýst, at kona tín arbeiðir fyri Terminal.fo, um hon arbeiðir so nógv? Hon stendur ikki upplýst millum starvsfólkini, men stendur hinvegin til at arbeiða á Skúlanum við Streymin?

“Tað er rætt, at kona mín arbeiðir niðursetta tíð í Skúlanum við Streymin. Tað hevur tó ongantíð verið ætlanin, at kona mín skuldi arbeiða so nógv fyri Terminal.fo. Tíverri hevur stjórin tó ikki røkt sínar uppgávur, og tí hevur hon arbeitt nógv meir enn ætlað”, sigur Jógvan Kruse. 

Men hví stendur tað ongastaðni alment?

“Tað eru fleiri fólk, sum arbeiða fyri okkum, sum ikki standa á okkara heimasíðu”. 

Er tað ikki at snýta tann eina partaeigaran av Terminal.fo, sum arbeiðir sum stjóri í felagnum, at stórar upphæddir verða fluttar til felagið hjá hinum partaeigaranum, sum ikki arbeiðir í felagnum?

“Eg vil ikki fara inn á innanhýsis trúnaðarviðurskiftir í felagnum. Men tað eru orsøkir til, at Mourits Clementsen ikki er stjóri í Terminal.fo. Vit eru farnir hvør til sítt, tí vit vóru ósamdir um fleiri viðurskiftir. Men tað er, sum sagt, innanhýsis trúnaðarviðurskiftir, sum eg ikki vil viðmerkja”, sigur Jógvan Kruse. 

 

Eyðgerð Mørkøre Kruse: Givin í Terminal.fo og undirskrivað tagnaðarskyldu
Frihedsbrevet hevur roynt at fáa eina viðmerking frá Eyðgerð Mørkøre Kruse. 

Vit hava spurt:

• Hvørjar uppgávur hevur tú havt fyri Terminal.fo, sum kunnu greiða frá, at umleið hálvonnur millión krónur eru fluttar til tín seinastu fýra árini? 
• Hvussu tað ber til, at fólk ikki hava sæð teg hjá felagnum, tá tú skalt arbeiða at kalla fulla tíð fyri Terminal.fo? 
• Er tað við samtykki frá Skúlanum við Streymin, at tú hevur røkt eitt so mikið krevjandi starv afturat starvinum á skúlanum?

 

Í skrivligari viðmerking skrivar Eyðgerð Mørkøre Kruse til Frihedsbrevet:

“Eg havi ongar viðmerkingar til míni privatu viðurskifti í okkara privata felagi. Eg havi heldur ongar viðmerkingar til míni privatu arbeiðsviðurskifti. Ein avtala er gjørd millum partaeigararnar í Terminal.fo um uppathald av samstarvinum og í hesum sambandi hava allir partar skriva undir tagnarskyldu. Hetta ætli eg mær at virða”.